کنوانسیون منع سلاحهای شیمیایی

پس از پایان جنگ عراق علیه ایران و در سال 1993 کنوانسیون منع تولید، توسعه و کاربرد سلاحهای شیمیایی در پاریس به امضای نمایندگان کشورهای مختلف دنیا رسید و این معاهده در سال 1997 لازم الاجرا شد. در همانسال سازمان منع سلاحهای شیمیایی برای نظارت بر اجرای این کنوانسیون در شهر لاهه هلند تاسیس گردید.

هم اکنون اکثر کشورهای جهان به این کنوانسیون ملحق شده و موظف هستند علاوه بر تعهدات مندرج در این معاهده، کلیه سلاحهای شیمیایی خود را منهدم نمایند.

عوارض ديررس سلاح های شیمیایی حاوی گاز خردل

براساس مطالعات علمي معتبر، مصدوميت با گاز خردل مي‌تواند در دراز مدت موجب بروز عوارض ديررس در سیستم تنفسي (ريه و راههاي هوائي)، چشم (قرنيه، غدد اشكي و ...) و پوست گردد.

در مورد احتمال بروز ساير عوارض دیررس، ‌مطالعات انجام شده كافي نبوده و تا زمان اعلام نتايج مطالعات در دست انجام، اظهار نظر قطعي فعلاً ممكن نيست.

هرچند بسياري از عوارض ديررس ناشي از مصدوميت شيميايي باانجام مراقبت‌هاي پزشكي و همكاري فرد مصدوم و خانواده او قابل كنترل و حتي بهبود بوده و فرد مي‌تواند از نظر وضعيت سلامت در شرايط مناسبي قرار داشته و زندگي عادي خود را ادامه دهد اما تحقیقات نشان داده است که این عوارض ماهیت پیشرونده و تخریب کننده در بافتها و ارگانهای مختلف بدن دارند.

در مورد عوارض دیررس احتمالی مصدومیت با عوامل اعصاب شواهد زیادی موجود است اما اثبات آن نیازمند تحقیقات بیشتر میباشد.

آلودگی با عوامل شیمیایی بویژه گار خردل همچنین میتواند آثار مخرّب دراز مدت بر محیط زیست و طبیعت داشته باشد.

آمار قربانیان حملات شیمیایی

در طول جنگ تحمیلی و در اثر بیش از 350 حمله شیمیایی، در مجموع بیش از یک میلیون نفر از رزمندگان و افراد غیر نظامی ایران در معرض آلودگی با این عوامل شیمیایی قرار گرفتند که از این تعداد حدود یکصدهزار نفر دچار مصدومیت شدید تر شده و تحت مداوا قرار گرفتند. در حال حاضر بیش از 65 هزار نفر تحت عنوان جانباز شیمیایی با عوارض مشخص ناشی از مصدومیت شیمیایی تحت پوشش بنیاد شهید و مور ایثارگران قرار دارند و خدمات پزشکی در یافت میکنند.

سلاح هاي شيميايي و جنگ عراق عليه ايران

رژيم صدام در جنگ عليه ايران (1359 تا 1367) ، براي اولين بار پس از جنگ جهاني اول بصورت وسيع و برخلاف معاهدات بين‌المللي از سلاحهاي شيميايي استفاده كرد. اولين حملات شيميايي رسماً از مرداد 62 و در عمليات والفجر 2 آغاز شد و با حملات وسيع و سنگين شيميايي در جزاير مجنون در عمليات‌هاي خيبر و بدر به اوج خود رسيد و تا روزهای پایانی جنگ در مرداد 67 ادامه داشت.

علاوه بر مناطق جنگی، بسیاری از شهرها و روستاهای ایران نیز در معرض حملات شیمیایی قرار گرفت از جمله شهرهای سردشت و آبادان و نودشه و روستاهای اطراف مریوان، بانه، سرپل ذهاب و ...

 براساس گزارش رسمي سازمان ملل (UNMOVIC) ، رژيم صدام بيش از 1800 تن گاز خردل، 600 تن گاز سارين و 400 تن گاز تابون و بیش از صد هزارگلوله و بمب شيميايي بر عليه ايران استفاده كرد.

گازهاي كشنده اعصاب براي اولين‌ بار در تاريخ،  در 27 اسفند 62 در جبهه جنوب (عمليات خيبر) عليه ايران مورد استفاده واقع شد.

در تمام طول مدت کاربرد سلاحهای شیمیایی علیه ایران، عملاً هیچ اقدام جدی برای متوقف کردن این حملات و محکوم نمودن رژیم صدام توسط سازمانهای مسئول بین المللی صورت نگرفت.